612 Общее количество просмотров,  3 Просмотров сегодня

Бу сыл сэтинньи 17 күнүгэр Российскай Федерация уонна Саха Республикатын биллэр государственнай, политическай уонна общественнай деятеля, Саха Республикатын Бастакы Президенэ, СР Бочуоттаах олохтооҕо Михаил Ефимович Николаев төрөөбүтэ 85 сааһыгар аналлаах Тиит-Арыы нэһилиэгин Чкалов  сэлиэнньэтигэр олохтоох библиотека көҕүлээһининэн  “Николаевскай ааҕыылар” научнай-практическай конференция буолан ааста. Ааҕыыларга И.А.Федоров аатынан III Малдьаҕар ситэтэ суох уопсай үөрэхтээһин оскуолатын үөрэнээччилэрэ кытыннылар.

Дьүллүүр сүбэҕэ киирдилэр:

1. Самсонова Туйаара Прокопьевна – саха тылын уонна литературатын учуутала.
2. Белых Галина Ивановна – нэһилиэкпит кыраайы үөрэтээччитэ.
3. Степанова Раиса Семеновна – олохтоох библиотека кылаабынай библиотекара.
4. Аан бастаан сүдү киһибит Михаил Ефимович оҕо сааһын, эдэр кэмнэрин туһунан дакылааты аахта Лукина Вероника, 5 кылаас үөрэнээччитэ (сал. Павлова С.В.).
5. Сэбиэскэй кэмҥэ саха норуотун биир улахан айымньыта Олонхо сүтэ быһыытыйбыта, онтон республикабыт атын таһымҥа тахсан, көҥүл тыынаммыт саха норуотун сүдү айымньыта Олонхо  тиллэн, Франция курдук атын государствоҕа тиийэн кырачаан Мира Самырова олонхолоон доллоһуппутун атын омук дьоно олус сэргээбиттэрэ. “М.Е.Николаев уонна Олоҥхо”    дакылааты 8 кылаас үөрэнээччитэ Касьянов Святослав (сал. Архипова Р.Е.) иһитиннэрдэ.
6. Сэбиэскэй Союз ыһыллан, иэмэ-дьаама биллибэт, туох баар салаа барыта айгыраабыт, ыһыллыбыт ыарахан күнүгэр биһиги Сахабыт сиригэр үөрэх салаатын оннунан тутан хаалларбыппыт таһынан, өссө балысхан сайдыы аартыгар киирбиппит. Михаил Ефимович сахатын норуотун сайдарын, атын омуктартан хаалсыбакка бэйэбит миэстэбитин хайдах булуохпутун сөбүн толкуйдуур эбит. Ол иһин үөрэх боппуруоһугар олус улахан болҕомтотун уурбута. Старостин Айан, 7 кылаас үөрэнээччитэ (сал. Павлова С.В.)  суруйбут “Вклад в образование” дакылаатын иһиттибит.
7. Михаил Ефимович Николаев, биһиги республикабыт бастакы Президена, наһаа мындыр, бөлүһүөктүү толкуйдаах буолан, урукку саха чулуу интеллигенцията: А.Е.Кулаковскай-Өксөкүлээх Өлөксөй, В.В.Никифоров-Күлүмнүүр, Г.В.Ксенофонтов, М.К.Аммосов, П.А.Ойуунускай норуоту үөрэхтииргэ баҕарбыт баҕа санааларын, сырдык ыраларын толорууга улахан кылаатын киллэрбит салайааччыбыт буолар. Кини далааһына киэҥэ, үрдүгэ бэрт буолан, чопчу үөрэхтээһини инники күөҥҥэ туппута, ол өлгөм үнүгэстэрэ чэлгийэн тахса тураллар. Үөрэхтээһин туһунан биһиэхэ салгыы аахта “Качество жизни – в качестве образования” Рафаилова Күннэй, 9 кылаас үөрэнээччитэ (сал. Старостина А.А.).
8. Киһиэхэ бастакы олугу уурааччы, иитэр-үөрэтэр, такыйан таһаарааччы биһиги дьиэ кэргэммит буолар. Бу хайысхаҕа Михаил Ефимович эмиэ олус улахан үлэни ыыппыта. Бу дьиэ кэргэн хайысха үлэтигэр сүрүн олугу биһиги биир дойдулаахтарбытын, саха норуотун ытык ыалын Ксенофонтовтар дьиэ кэргэннэрин олохторун, оҕону иитиилэрин ылбыта. Касьянов Виталий 9 кылаас үөрэнээччитэ (сал. Старостина А.А.) “Здоровая семья-здоровое будущее” диэн докладынан кыттынна.
9. М.Е.Николаев болҕомтотун өссө биир сүрүн хайысхатын норуот чөл туруктаах буоларга уурбута. “Здоровый образ жизни как условие успеха в будущем” диэн дакылааты аахта 7 кылаас үөрэнээччитэ Архипов Тимур (сал. Архипов И.Л.).
10. 20 үйэҕэ улахан омук Россия улаҕатыгар олорор аҕыйах ахсааннаах омуктарга, ол иһигэр саха норуотугар, быһаарыылаах кэмнэр тосхойон ааспыттара.

Бастакытыгар Максим  Аммосов, Платон Ойуунускай, Исидор Барахов сатабыллаах туруорсууларынан сахаларга автономия ситиһиллибитэ – өрөспүүбүлүкэ буолбуппут.

Онтон 90-сылларга Михаил Николаев салайан-дьаһайан, бүттүүн Россия дойду салалтатын кытта эн-мин дэсиһэн, Саха Республикатын боломуочуйатын быдан кэҥэтэн уонна билиннэрэн, “судаарыстыбаннаһы”быдаҥ үрдүк таһымҥа таһаарбыта, “сувереннай республика” буолбуппут. Бу темаҕа Родионов Игорь, 9 кылаас үөрэнээччитэ (сал. Старостина А.А.), “ Мой народ и моя республика” туһунан дакылаат аахта.

Дакылааттар ааҕыллан бүппүттэрин кэннэ билиилэрин чиҥнээри викторина ыытан оҕолору тургутан көрдүм.

“Николаевскай ааҕыылар” үрдүк таһымнаахтык аастылар. Оҕолор, салайааччылар бииргэ үлэлээн олус бэлэмнэммиттэр. Ордук чорботон эдэр учууталы Старостина Анжелика Аркадьевнаны бэлиэтээтибит, элбэх оҕону бэлэмнээн кытыннарбытыгар. Оҕолортон Архипов Тимур практическайыгар бэйэтин дьиэ кэргэнин олоҕор олоҕуран суруйбут дакылаатын кэрэхсээтибит уонна   үрдүк таһымнаах НПК-ларга кыттарыгар сүбэлээтибит.

Михаил Ефимович Николаев Саха Республикатын Бастакы Президенин быһыытынан 1991 сылтан чаҕылхайдык, далааһыннаахтык үлэлээн барбыта. Кини 20 сыл төрөөбүт сахатын сирин сайдыы саҥа таһымыгар таһаарыыга туох баар күүһүн-уоҕун, билиитин-көрүүтүн ууран үлэлээбитэ. Онон оҕолор биһиги биир дойдулаахпыт сахалар төлкөбүт түөрэҕин табыгастаахтык төрүттээбит Саха Республикатын Аан Дарханын – Бастакы Презиленин Михаил Ефимович Николаевка аналлаах научнай-практическай конференцияҕа кыттан, Ытык киһибитин  ытыктыыллара, сүгүрүйэллэрэ,  киэн туттуулара күүһүрэр.

Чкалов сэл. олохтоох библиотекатын кыл.библиотекара Степанова Р.С.